Kho lạnh bảo quản nông sản, bảo quản rau củ quả ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tổn thất sau thu hoạch và đảm bảo chất lượng nông sản, rau, củ, quả. Ở nước ta, tính trung bình tổn thất sau thu hoạch đối với cây có hạt khoảng 10%, đối với cây có củ là 10-20% và đối với rau quả là 10-30%. Vì vậy việc ứng dụng kho lạnh bảo quản nông sản vào bảo quản các loại rau là vô cùng quan trọng. Nó giúp chúng ta giảm được hiện tượng “mất mùa trong nhà”, giảm được tổn thất về số lượng và chất lượng, đồng thời đóng góp tích cực trong việc duy trì chất lượng nông sản.
Phương pháp thu hoạch
Dựa trên cơ sở tổn thất sau thu hoạch nhỏ nhất, hợp vệ sinh và phù hợp với điều kiện thu hoạch của nhà nông để xác định phương pháp thu hoạch thích hợp đối với mỗi loại rau. Rau chủ yếu được thu hoạch thủ công, bằng tay với công cụ thích hợp: liềm, dao, kéo sắc. Thời gian thu hoạch nên vào đầu buổi sáng và cuối buổi chiều, tránh thời gian nắng gắt hoặc mưa.
Rau được thu hoạch ở khoảng độ già tương đối rộng, phụ thuộc vào việc sử dụng phần nào của rau. Rau ăn lá nên được thu hoạch trước khi trổ bông để bảo đảm rau còn non; rau ăn quả, củ (dưa chuột, đậu bắp,mướp đắng) được thu hoạch khi quả đã đủ lớn và hạt mềm, non.
Trong khi thu hoạch hoặc ngay sau khi thu hoạch,cần tách rau bị bệnh, biến màu và tổn thương ra khỏi lô rau sản phẩm, nếu không sẽ làm hỏng cả lô rau đó. Bảo quản sản phẩm đã phân loại sẽ dễ dàng và chất lượng đồng đều hơn.
Vận chuyển rau trong quá trình thu hoạch hoặc vận chuyển từ đồng về nơi xử lý đóng gói, bảo quản bằng phương tiện hợp lý và tiến hành một cách cẩn thận, tránh những hư hỏng cơ giới; Nên vận chuyển nhanh chóng vào lúc trời mát.
Những điều cần lưu ý khi lựa chọn phương pháp thu hoạch phù hợp:
+ Giảm thiểu các tổn thương cơ giới;
+ Tránh nhiệt độ cao và ánh nắng chiếu trực tiếp;
+ Xếp ngay vào dụng cụ đựng, không để rau tiếp xúc với đất, để tránh rau bị dính đất cát, vi sinh;
+ Thu hoạch khi thời tiết khô ráo vì nấm bệnh,mốc phát triển rất nhanh trong khối rau nếu thu hoạch lúc trời mưa hay ngay sau khi mưa;
+ Đồng thời quan tâm tới chi phí thu hoạch và tính thuận tiện của phương pháp thu hoạch;
+ Nếu có điều kiện nên sơ bộ phân loại ngay trên đồng, loại bỏ bớt những phần không sử dụng được và giảm khối lượng vận chuyển.
Trong rau, hàm lượng nước chiếm 85-95%, chỉ có 5-15% chất khô nên rau là đối tượng rất dễ bị hỏng, dập nát khi thu hoạch, vận chuyển và bảo quản. Các thành phần dinh dưỡng làm tăng giá trị của rau nhưng cũng là môi trường hấp dẫn cho các loại vi sinh vật, côn trùng, sâu bọ phát triển, nên cần có những biện pháp tổng hợp kết hợp giữa các khâu trước và sau thu hoạch, thu hái, vận chuyển, lưu thông phân phối để giảm tổn thất, bảo đảm chất lượng và tăng thêm thu nhập cho người sản xuất.
Phương pháp bảo quản:
Phương pháp bảo quản trong kho lạnh và lạnh đông: Đây là phương pháp bảo quản phổ biến nhất hiện nay. Bảo quản rau quả trong kho lạnh bảo quản là đặt rau quả vào môi trường có nhiệt độ và độ ẩm thích hợp cùng với sự điều chỉnh thành phần khí quyển để khống chế sự phát triển của các loại vi khuẩn gây ảnh hưởng đến chất lượng và hạn chế tối đa sự thay đổi hình dạng của rau quả. Hiện nay kho lạnh bảo quản được sử dụng phổ biến trên thế giới để bảo quản thực phẩm, đặc biệt là rau quả tươi.
